De Werkgroep Duurzaam Ruinen

De energiecoöperatie komt voort uit de werkgroep Duurzaam Ruinen.

Duurzaam Ruinen is opgestart in 2014 vanuit het bestuur van Dorpsbelangen Rune met als doel om duurzame initiatieven op de kaart te zetten. Hoe langer hoe meer komen dergelijke zaken ook op het pad van Dorpsbelangen, dus was het tijd om er een permanente werkgroep op te zetten.

Alhoewel duurzaamheid een heel breed onderwerp is richtte de werkgroep zich vooreerst vooral op energiebesparing en opwekking. De energietransitie van fossiele naar duurzame bronnen heeft verstrekkende gevolgen voor onze manier van leven.
In verband met de nieuwe dorpsvisie is de werkgroep opgeheven en opgevolgd door een nieuwe werkgroep “Groen”, die een bredere oriëntatie heeft dan energie-besparing en opwekking, en een directere relatie onderhoudt met het bestuur. De eerdere werkzaamheden van de werkgroep Duurzaam Ruinen zijn verdeeld over de Energiecoöperatie Ruinen en de nieuwe werkgroep Groen.

Werkzaamheden van de werkgroep

Duurzaam Ruinen hield zich bezig met voorlichting en educatie, informatie-uitwisseling, onderhield contact met de gemeente, hield zich bezig met relevant beleid van de overheden en keek naar mogelijkheden van energiebesparing en van opwekking van alternatieve energie. Hieronder komen deze rollen nog verder naar voren. Het verklaart de deelnames en de taken van de huidige Energiecoöperatie Duurzaam Ruinen.

Informatieavond over warmtepompen

Op 10 januari 2019 is er een druk bezochte avond geweest met diepgaande informatie over warmtepompen. Zeker 150 mensen lieten zich informeren. Bezoekers waren vooral enthousiast omdat over het onderwerp alle aspecten en ervaringen aan bod kwamen. Het kwam verder dan een oppervlakkig reclamepraatje, zodat bezoekers goed gefundeerd hiermee aan de gang konden.

Regionale Energie Strategie (RES)

De landelijke overheid heeft in het klimaatakkoord van 28 juni 2019 bepaald dat we in 2030 de CO2-uitstoot met de helft moeten hebben teruggebracht van het niveau van 1990. Omdat grote projecten van bovenaf niet goed zijn verlopen, moet dit nu vanuit de samenleving worden georganiseerd. De “Regionale Energie Strategie” moet de antwoorden opleveren voor deze energietransitie van fossiele naar duurzame bronnen. Drenthe heeft één plan voor de hele energieregio Drenthe. Iedere gemeente zet in dit gezamenlijke plan de eigen ambities en mogelijkheden neer. In de Wolden is het concept RES 28 mei 2020 goedgekeurd, maar in het RES 1.0 dat 1 maart 2021 zijn de de zaken concreter gemaakt. Iedere twee jaar zal dit RES worden ge-updatet. De werkgroep Duurzaam Ruinen heeft aan allerlei informatieavonden en overlegrondes meegedaan, waarin werd geprobeerd duidelijk te krijgen wat de gemeente kan doen om de ambities waar te maken. In het vastgestelde concept RES van Drenthe staat dat we in 2030 al 25% van de eigen energiebehoefte zelf opwekken! De energiebehoefte is het totaal van de warmtebehoefte (nu vooral aardgas), de elektriciteitsbehoefte en behoefte aan energie voor de mobiliteit.

Overleggen met lokale initiatieven

De werkgroep Duurzaam Ruinen stond in nauw contact met andere initiatieven in de gemeente De Wolden en zelfs daarbuiten. Er zijn overleggen geweest om tot een soort overkoepelende energie-coöperatie te komen, maar daarvoor waren de afzonderlijke initiatieven te divers. Maar er kan altijd van elkaar worden geleerd! Bij het Postcoderoosproject is er zelfs gekeken naar nauwe samenwerking, maar dat maakte het al complexe project nog ingewikkelder. Organisaties van buiten De Wolden zijn bijvoorbeeld het Drents Energieloket en lokale Energiecoöperaties.

Overleg met gemeente

Over de mogelijkheden en onmogelijkheden van energiebesparing en -opwekking is contact met de verantwoordelijke wethouder en diverse gemeenteambtenaren, zoals de energie-regisseur, maar ook met ambtenaren op het vlak van beleid.

Postcoderooscoöperatie

In dit onderwerp is veruit de meeste tijd en energie gaan zitten, maar betekende uiteindelijk de geboorte van de Energiecoöperatie Duurzaam Ruinen.

De start: snel even panelen op de sporthal leggen

De wens om zelf een project op te zetten om duurzame energie op te wekken was groot. De werkgroep kwam al gauw uit op een zogenaamd Postcoderoos-project. Hierbij kunnen mensen die zelf niet de mogelijkheden hebben qua ruimte of locatie, duurzame energie bij een ander op het erf of dak realiseren. Die “ander” die dit faciliteert moet dan wel in een aangrenzend (viercijferig) postcodegebied zitten. Zo kom je dus, rondom diegene die faciliteert, aan “bloemblaadjes” van aanliggende postcodegebieden van waaruit men kan deelnemen.  Vandaar de naam Postcoderoos.
De werkgroep heeft in najaar 2017 twee informatieavonden gehouden om deelnemers aan een dergelijk project te werven. Het doel was het leggen van zonnepanelen op sporthal De Marse van de gemeente De Wolden. Het aantal deelnemers dat een intentieverklaring wilde ondertekenen hield niet over.
Maar in april 2018 waren er op de eindbijeenkomst dan toch voldoende deelnemers om het project te starten. De verwachting was dat in juni 2018 het project opgeleverd zou kunnen zijn. Er kwamen echter diverse problemen om de hoek kijken. Het dak bleek niet sterk genoeg om bij wind de schuin opgestelde panelen te dragen.

Het einde van de eerste zoektocht: Hotel De Stobbe

Hierop werd het project dakloos en zwervende! Diverse daken in Ruinen en Ruinerwold kwamen aan de orde, maar het bleek zeer moeilijk om het project te realiseren. Vele overleggen en intensief rekenwerk lieten zien dat realisatie een taaie zaak was. In juni 2019 was de werkgroep heel erg ver met realisatie van zonnepanelen op het dak van hotel De Stobbe. Alles leek in kannen en kruiken, samen met de eigenaren, de familie Wever, lieten we al persberichten uitgaan! Er hoefde slechts nog een constructie-technische goedkeuring van het, in onze ogen, sterke dak te komen. Aangezien er geen tekeningen van dit gebouw uit de beginjaren 80 meer waren, wilden constructiebureaus alleen verantwoordelijkheid nemen voor goedkeuring, als de constructie zou worden opengewerkt. Er is nog intensief speurwerk verricht naar extra constructieberekeningen en adviezen, maar dit mocht niet baten.

Opnieuw een zoektocht met een dak dat het net niet haalt

Na deze teleurstelling besloot de werkgroep toch nog weer met een zevende (!) dak opnieuw te starten.
In juni 2020 waren we met dit dak verder dan met alle eerdere daken. Helaas bleken eind september 2020 ook hier ingewikkelde problemen met de constructie te zijn. Er leken te weinig panelen worden geplaatst om het project succesvol te laten zijn. En dat terwijl we op het punt stonden om te starten met de aanleg van de installatie! Vele administratieve hordes waren al genomen.
Opnieuw een teleurstelling, terwijl het dak en de constructie er heel geschikt voor leken.
Constructie-eisen zijn een vereiste van de verzekeringen, dus daar moet gewoon aan voldaan worden.
Daarom werd een herkeuring bij een andere constructiedeskundige uitgevoerd. Dit leverde op dat de constructie wel degelijk goed was, indien slechts enkele eenvoudige versterkingsacties werden uitgevoerd. Het verschil zat met name in de interpretatie van de normen. Voor een loods gelden namelijk andere eisen dan voor een woonhuis of kantoor.
Deze uitkomst leidde tot euforie bij de werkgroep, maar ondertussen wilde de eigenaar het dak volledig voor eigen energie-opwekking gebruiken. De teleurstelling was begin 2021 opnieuw groot, maar de werkgroep zette zich hier overheen.

Toch een dak dat past

Al bij de eerste afwijzing van het vorige dak, was de zoektocht weer opgestart. Diverse bedrijven zijn bezocht of vastgoedeigenaren aangeschreven, tot in Amsterdam toe. Bij diverse eigenaren leverden wij een inzicht op waar men vanuit bedrijfsoogpunt nog niet veel aandacht voor had. Deze werkzaamheden waren niet voor niets.
Het dertiende (!) dak, dat begin december 2020 onder de aandacht kwam, was opnieuw zeer geschikt en dat was gelegen aan de Schapenstreek 3 op een wagenloods. Waar eerder asbest een probleem was, leek hier alles koek en ei met een dak van metalen damwandpanelen. Ook dit bleek meer om handen te hebben dan eerst gedacht, maar samen met de eigenaar zijn we alle problemen de baas geworden.

Oprichting van de coöperatie

Met het gunstige vooruitzicht van een geschikt dak, is op 17 februari 2021 de Energiecoöperatie opgericht. Het bedenken van de opzet en alle regels in de akte van oprichting en de statuten waren geen sinecure. Er bleek geen eenvoudige blauwdruk te liggen, want elke energiecoöperatie was anders van opzet of organisatie. De vele discussies over hoe de coöperatie moest worden opgezet begonnen al in het voorjaar van 2019, maar sinds zomer 2020 in een stroomversnelling, door overleg met notaris Landman. Door corona en grote druk op de werkzaamheden in notariaatszaken, waren we dus pas in februari 2021 aan de beurt.
Door schade en schande wijs, was bekend dat er nog hordes te nemen waren, maar deze mijlpaal gaf de vasthoudendheid aan om een project te realiseren. Eindelijk ook een écht bestuur van een échte coöperatie!